Napiwki to gorący temat, który budzi skrajne emocje. Z jednej strony jest to wyraz szacunku i uznania dla obsługi lokalu, z drugiej natomiast generuje sporo wątpliwości. Jakiej wysokości tip będzie na miejscu, czy tak samo jest na całym świecie? W jaki sposób go wręczyć, a co w sytuacji, kiedy klient płaci kartą? No i druga strona – dzielić pulę napiwków na cały zespół po równo? I czy stanowi ona dochód opodatkowany, który powinieneś rozliczyć? Staramy się odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania – zapraszamy do lektury.
- Dlaczego daje się napiwki
- Coperto, servizio a napiwek
- Czy napiwek jest obowiązkowy
- Stany Zjednoczone
- Tajlandia
- Hiszpania
- Chorwacja
- Bułgaria
- Grecja
- Napiwek w Polsce
- Napiwek — gotówką czy kartą?
- Jak dzielić napiwki
- Czy napiwek jest opodatkowany
- Tip for tip
Dlaczego daje się napiwki
Tradycja podziękowania finansowego dla służby za wykonywaną pracę, jest związana z europejską arystokracją. W drugiej połowie XIX wieku została podpatrzona przez bogatych Amerykanów, a następnie przeniesiona do USA. Tam zwyczaj dawania napiwków znalazł podatny grunt i ma się dobrze do dzisiaj.
Dlaczego klienci po zjedzeniu posiłku w restauracji zostawiają (bądź nie) dla obsługującego ich kelnera napiwek? Przecież regulują rachunek za zamówienie. Powodów jest kilka. Zgodnie z obowiązującymi normami społecznymi jest to przede wszystkim wyraz dobrego wychowania i wynika z zasad savoir-vivre’u. W ten sposób dziękujemy serwisowi, ale również kucharzom za serwis oraz smaczny posiłek. Często również towarzyszy nam przeświadczenie, że kelner to nie najlepiej opłacany zawód, więc chcemy go nieco wesprzeć.
Coperto, servizio a napiwek
W niektórych lokalach, szczególnie we Włoszech na rachunku, który przyniesie kelner, może pojawić się dodatkowa pozycja – nazywa się coperto. Nie jest to napiwek, a tzw. opłata za zajęcie stolika. Wynosi ona zazwyczaj od 0,50 do 4 EUR za osobę. Wysokość coperto zależy od rodzaju i prestiżu restauracji. Co ważne, nie trafi on do kieszeni kelnerów, a do kasy.
Nie zawsze jednak coperto zostanie doliczone do rachunku. Jeśli staniesz przy barze i poprosisz o szybką kawę – unikniesz go. Warto zwrócić na to uwagę, gdyż często koszt napoju może być niższy niż opłata za zajęcie stolika!
Servizio natomiast to właśnie napiwek, który jest znany nie tylko we Włoszech. Ta pozycja nie jest wliczana oficjalnie w rachunek, można według uznania ofiarować kelnerowi między 10 a 15% od całości kwoty na nim wyróżnionej.
Czy napiwek jest obowiązkowy
Zazwyczaj kwoty, które klient zostawia w podziękowaniu za obsługę nie jest obowiązkowy. Są kraje, w których staje się nawet obrazą dla serwisu. Nie brakuje również państw, w których nie pozostawienie przysłowiowych paru groszy kelnerowi, źle świadczy o gościach. Poniżej znajdziesz informacje, jak to wygląda na świecie.
Stany Zjednoczone
Amerykanie wyróżniają się szczodrością na tle innych narodów. W USA dobrze jest postrzegane pozostawienie dodatkowych 15, a nawet 20% do rachunku jako podziękowanie za miłą obsługę.
Tajlandia
W tym kraju nie ma zwyczaju zostawiania napiwku, głównie w miejscach mniej oblężonych przez turystów. Większe miasta rządzą się jednak innymi prawami. Tam coraz częściej zostawia się 10% lub zaokrągla się rachunek do najbliższych 20 THB.
Hiszpania
Większość Hiszpanów uważa, że napiwek za dobry serwis nie musi przekraczać 8%, a zazwyczaj sugerują pozostawienie kelnerowi dodatkowych 5-6% do rachunku.
Chorwacja
W tym niezwykle tłumnie odwiedzanym przez turystów kraju najczęściej serwisowi ofiarowuje się 10% w ramach podziękowania za dobre jedzenie i profesjonalną obsługę.
Bułgaria
Zwyczajowo w Bułgarii zostawia się obsłudze napiwek w wysokości ok. 10% wartości rachunku, jeśli oczywiście wszystko klientowi smakowało, a kelnerzy byli sympatyczni.
Grecja
Grecy zazwyczaj doliczają serwis do rachunku. W związku z tym pozostawienie napiwku staje się opcjonalne, ale z pewnością mile widziane. Na pewno warto pochwalić jedzenie, bo miłe słowa są równie wysoko cenione, co podarowanie drobnej kwoty kelnerowi.
Napiwek w Polsce
W naszym kraju standardowo napiwek oscyluje w granicach 10% kwoty rachunku. Warto pamiętać o kilku szczegółach dotyczących jego wyliczania. Wręczając kelnerowi zbyt wysoki napiwek, może się on poczuć zakłopotany. W złym guście jest pozostawianie umownych „paru groszy” lub wyliczanie reszty, co do złotówki.
Napiwek – gotówką czy kartą?
Jeśli za posiłek klient chce zapłacić gotówką – nie ma problemu z napiwkiem. Wystarczy, że pozostawi kreśloną kwotę kelnerowi lub po prostu zaznaczy, że nie trzeba wydawać reszty. Pozostaje wówczas już tylko kwestia podziału zebranych tipów, ale o tym poniżej.
Sytuacja staje się nieco bardziej skomplikowana w momencie, kiedy goście restauracji chcą udzielić napiwku, płacąc kartą. W wielu lokalach terminale płatnicze są wyposażone w taką funkcję. Wystarczy określić kwotę, jaka ma być przekazana za obsługę lub poprosić o doliczenie procentu (zazwyczaj około 10%). Wówczas restauratorowi pozostaje kwestia rozdzielenia jej na swoich pracowników i odprowadzenia podatku.
Jak dzielić napiwki
Podział napiwków jest uzależniony od zasad panujących w restauracji. Standardowo każdy kelner „zbiera” od swoich klientów tipy, które trafiają do jego kieszeni. Z drugiej strony są lokale, w których trafiają one do jednej, wspólnej puli, a następnie są rozdzielane między członków całego zespołu – po równo lub według jasno określonej hierarchii.
Klasyczne napiwki wręczane w gotówce nie są uwzględniane w dokumentach księgowych, a co za tym idzie – nie są obciążone podatkiem. Niekiedy są to dosyć pokaźne sumy, które można podzielić wg zasady:
- Całość dla jednego kelnera – klasyczny sposób. Kelner otrzymuje całość napiwku, który zostawił obsługiwany przez niego gość.
- Podział między kelnerów – w niektórych lokalach obsługa organizuje się w zespoły i jeden stolik lub rewir może obsługiwać kilku kelnerów. Wówczas napiwki są sumowane na koniec dnia i dzielone równo pomiędzy nich.
- Podział między cały zespół – system, w którym część napiwków (określona kwota, albo procent) jest przekazywana szefowi kuchni, a następnie rozdzielana między kucharzy.
Warto przemyśleć jaki system dzielenia napiwków wprowadzić, dostosowując go do specyfiki lokalu i charakteru jego gości. Można użyć konkretnych zasad, jako motywatora dla obsługi lub sposób na zbudowanie zespołu.
Czy napiwek jest opodatkowany
Pomijając wszelkie kwestie społeczne i etyczne związane z napiwkiem, należy przyjrzeć się tej kwestii również z perspektywy podatkowej. Otóż bez względu na to, czy został on przekazany w gotówce, czy też za pomocą płatności kartą – jeżeli choć przez chwilę pozostał w dyspozycji właściciela – należy odprowadzić od niego podatek.
Tipy są traktowane na takich samych zasadach podatkowych, jak wynagrodzenie za pracę. W rezultacie obowiązkiem pracodawcy jest pobranie zaliczek na podatek, a następnie przekazanie pracownikom restauracji imiennej, pełnej informacji na formularzu PIT-11.
Tip for tip
Zwyczaj zostawiania napiwków dla obsługi restauracji funkcjonuje prawie na całym świecie i jest zakorzeniony w tradycji dosyć mocno. Mimo że przyjmuje różne formy, stanowi nieodzowny element podziękowania za serwis.
Z perspektywy właściciela lokalu może jednak stanowić problem. Aby tak nie było warto ustalić z załogą jasno określone zasady przyjmowania oraz podziału tipów. W rezultacie nie dojdzie do nieporozumień wśród pracowników, a co więcej – może posłużyć jako element scalający zespół.
