Ryby i owoce morza przebywają długą drogę, zanim trafią na talerz w restauracji. Wyłowione z morza, rzeki lub oceanu muszą zostać obrobione, zapakowane, a jeśli nie są serwowane na świeżo, wcześniej zamrożone… Na wszystkie te czynności obowiązują inne oznaczenia. PBO, DFT, IQF – co to znaczy? Spieszymy z pomocą.
Ryby i owoce morza to podstawa wielu świata: francuskiej, japońskiej, amerykańskiej czy włoskiej. Polacy coraz bardziej rozkochują się w przysmakach oceanów i mórz, sięgając po coraz ciekawsze ich przykłady, np. strojnika, papugorybę, homara, vongole czy lucjana czerwonego.
Dlatego chcą przybliżyć temat, który zdecydowanie jest na kulinarnej fali, weźmiemy dziś na tapet oznaczenia funkcjonujące na opakowaniach od dostawców. Wiele z nich zapisywanych jest skrótowo i o ile nie wczytamy się dokładnie w treści, trudno będzie je zrozumieć. Mówiąc krótko: dziś czytamy etykiety!
Spis treści
Ryby i owoce morza: od połowu do talerza
Zacznijmy od podstaw, czyli tych informacji, które są niezwykle znaczące dla każdego szefa kuchni. Niektóre z nich warto sobie przybliżyć, a inne – jeśli są znane – powtórzyć. Niektóre ze skrótów możesz znać ze względu na dość powszechne stosowanie, inne mogą być zupełną nowością.
Obróbka
DFT (de fat fillets) – ryba pozbawiona skóry, a filet ma usuniętą główną linię tłuszczu.
GGS (gilled, gutted and skinned) – ryba pozbawiona skrzeli, wypatroszona i bez skóry.
H&G lub HGO (headed and gutted) – ryba pozbawiona głowy i wnętrzności.
HGT (headed, gutted and tailed fish) – ryba pozbawiona głowy, wnętrzności i ogona.
PBO (pin bone out) – ryba bez ości.
S&B (skinned and boned) – ryba bez skóry i ości.
SKF (skin-off fillet) – filet bez skóry.
TRF (skin-on trimmed fillet) – filet trymowany z pozostawioną skórą.
TSK (skin-off trimmed fillet) – filet trymowany bez skóry.
UTF (skin-on untrimmed fillet) – filet nietrymowany ze skórą.
Mrożenie
Blok (block frozen) – produkty zostają zamrożone w postaci solidnego bloku. Rozdzielenie poszczególnych sztuk jest możliwe po wcześniejszym rozmrożeniu. Zwykle używa się tej metody, jeśli produkty mają być dalej przetworzone.
FAS (frozen at sea) – produkty zamrożone na morzu.
Glazura (glaze) – lód na powierzchni mrożonej ryby, szczególnie ważny element obróbki ryby. Wybierając rybę do restauracji, warto zwracać uwagę na jego zawartość procentową. Dla gastronomii najlepsza będzie glazura techniczna, która obejmuje jedynie 5% wagi produktu.
IQF (individually quick frozen) – produkt mrożony indywidualnie i szokowo. Każdy produkt zamraża się oddzielnie od pozostałych, aby zapobiec sklejaniu się i ułatwić porcjowanie produktu.
Pakowanie
IWP (individually poly wrapped) – każda sztuka indywidualnie pakowana (owinięta folią).
IVP (individually vacuum packed) – każda sztuka indywidualnie pakowana próżniowo.
Layer Pack – ryby układane warstwami, przekładane folią lub papierem, zwykle mrożone w blokach.
SHP (shatter pack) – produkt całkowicie zamrożony, ale nie w formie bloku. Poszczególne filety można oddzielić, upuszczając box na twardą powierzchnię, aby rozbić jego zawartość.
Ryby i owoce morza: co nieco o połowach
Podstawowe informacje ważne dla każdego szefa kuchni za nami. Przyjrzyjmy się więc faktom dotyczącym połowu ryb i owoców morza. Nie od dziś wiadomo, że zrównoważone połowy są niezwykle ważne dla środowiska. Dlatego inne narzędzia i metody stosuje się do złowienia ryb przydennych, a inne do pelagicznych, czyli takich, które nie bytują blisko dna morza.
Dragi (dredges, dredging) – sztywne narzędzia połowowe do zbierania skorupiaków, np. przegrzebków, małż czy ostryg. Jak wygląda ta metoda? Statek ciągnie po dnie morskim pogłębiarkę o sztywnej, stalowej ramie.
Okrężnice (purse seine) – sieci rybackie, których używa się na otwartych wodach do łowienia gatunków ławicowych, takich jak makrele czy tuńczyki. Sieci mogą mieć długość nawet do 1 km i głębokość do 300 m. Podczas wyciągania ryb zamyka się lub zwija spód sieci, aby zapobiec ich ucieczce.
Połowy haczykowe na wędki (pole and line) – metoda wykorzystywana do połowu np. tuńczyków, do której używa się mocnej wędki z kilkumetrową żyłką i przymocowanym bezzadziorowym hakiem. Wokół statków rybackich uwalnia się duże ilości małych przynęt, aby przyciągnąć skupiska ryb będących celem połowu. Złapaną ryba szybko przerzuca się na pokład.
Przyłów (bycatch) – nieukierunkowana część połowu, obejmuje zwierzęta złapane podczas połowów konkretnych gatunków. Zwykle wiąże się z nieselektywnymi metodami łowienia.
Pułapki (pots, traps, potting) – używane do połowów homarów czy krabów. Pułapki mają zwykle kształt prostokąta, a w ich wnętrzu znajduje się przynęta. Gdy skorupiak wejdzie do klatki, nie będzie mógł się z niej wydostać.
Sieci stawne (set nets, gillnets) – ściana z sieci wykonana z drobnych oczek, unoszona przez linę spławikową. Można ją zakotwiczyć na dnie lub pozostawić pływającą pod powierzchnią wody. Ryby, które wpadną w sieci, nie są w stanie przepłynąć przez oczka.
Sznury haczykowe (long line, longlines) – liny, do których zaczepia się dodatkowe liny z wieloma haczykami. Taka metoda wiąże się zwykle z wielogodzinnym połowem. Sznury mogą być ciągnięte przez łodzie lub pozostawione przy dnie.
Włoki (trawl) – metoda wykorzystywana do połowu wielu gatunków ryb, zarówno dennych (demersal trawls, bottom trawls), jak pelagicznych (pelagic trawls). Jeden lub dwa statki ciągną dużą sieć w kształcie zamkniętego stożka wzdłuż dna morskiego lub w toni.
