Prowadzisz małą kawiarnię, która wydaje kawę w jednorazowych kubkach? A może restaurację serwującą dania na wynos? Zobacz, jakie wymagania związane z BDO w gastronomii i gospodarką odpadami musisz spełnić.
BDO to w skrócie baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (zwana także bazą danych odpadowych). Działa jako publiczny rejestr i system, który umożliwia przedsiębiorcom ewidencję odpadów i wysyłanie sprawozdań. W życie wprowadziło ją Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Rejestracja w BDO jest obowiązkiem tych przedsiębiorców, którzy zgodnie z Ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi m.in. „wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach”.
Kogo więc dotyczy BDO? W jaki sposób się za to zabrać? Od czego zacząć? Oto przegląd najważniejszych obowiązków związanych z BDO w gastronomii.
Spis treści
- BDO w gastronomii i gospodarka odpadami – jakie wymagania należy spełnić?
- Kto powinien zarejestrować się w BDO?
- Jak wpisać się do BDO?
- BDO w gastronomii: opłata rejestrowa i roczna
- Ewidencja opakowań i ewidencja odpadów
- BDO w gastronomii: sprawozdania za opakowania i odpady
- BDO w gastronomii: osiąganie poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
- Informowanie klientów o tym, co zrobić z wykorzystanymi opakowaniami, prowadzenie kampanii edukacyjnych
- Ewidencja toreb foliowych, sprawozdanie i opłaty recyklingowe
- Czy szykują się zmiany BDO w gastronomii?
BDO w gastronomii i gospodarka odpadami – jakie wymagania należy spełnić?
Z realizacją wymagań dotyczących gospodarki odpadami i BDO w gastronomii wiąże się kilka zadań:
- uzyskanie wpisu w rejestrze BDO i uiszczenie opłaty rejestrowej / uiszczenie opłaty rocznej,
- prowadzenie ewidencji wprowadzonych opakowań i ewidencji odpadów,
- składanie sprawozdań za opakowania i odpady,
- przekazywanie klientom informacji o tym, co zrobić z wykorzystanymi opakowaniami oraz prowadzenie kampanii edukacyjnych,
- utrzymanie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, a w razie ich niedotrzymania – uiszczenie opłaty produktowej,
- prowadzenie ewidencji toreb foliowych i składanie sprawozdań.
Każde z tych zadań wiąże się z konkretnymi działaniami i określonym kalendarium. Oczywiście musisz także pamiętać o tym, by aktualizować swoje dane w BDO lub wyrejestrować się z systemu, jeśli planujesz zamknąć swoją działalność. Niewywiązywanie się z powyższych obowiązków będzie wiązało się z karami pieniężnymi.
Kto powinien zarejestrować się w BDO?
Jak napisaliśmy wyżej, rejestracja w BDO obejmuje firmy, które m.in. „wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach”. Co to znaczy w kontekście gastronomii?
Zasada jest dość prosta: jeśli oferujesz zapakowanie posiłków i napojów „na wynos”, to wprowadzasz produkty w opakowaniach na rynek. Te kryteria spełniają więc cateringi, pizzerie wydające pizzę w opakowaniach kartonowych (nawet jeśli są ekologiczne), kawiarnie oferujące napoje na wynos czy cukiernie produkujące torty na zamówienie. O tym, z jakich materiałów produkuje się pudełka, miski i sztućce na wynos, przeczytasz w tekście „Ekologiczne opakowania dla gastronomii – które wybrać”. Rejestracja w BDO dotyczy też tych firm, które wytwarzają wskazane w ustawie odpady, np. oleje posmażalnicze.
Zakładając więc działalność gastronomiczną, zgodnie z prawem o wpis w BDO musisz się ubiegać jeszcze przed rozpoczęciem działalności. Bez numeru BDO żadna restauracja nie przekaże odpadów, nie rozliczy się też z opłaty produktowej.
Jeśli jednak nadal masz wątpliwości, czy Twoja firma powinna być zarejestrowana w BDO, ministerstwo utworzyło specjalną ankietę, która pomoże Ci odpowiedzieć na to pytanie. Ankieta dostępna jest tutaj.
Jak wpisać się do BDO?
Wpis w rejestrze BDO możesz uzyskać elektronicznie przez profil zaufany lub usługę e-dowód.
Nadany numer rejestrowy BDO musisz umieszczać w dokumentach firmowych: na fakturach VAT, paragonach fiskalnych, umowach kupna-sprzedaży, sprawozdaniach, kartach przekazania i ewidencji odpadów. Numer składa się z 9 cyfr arabskich, jest indywidualny i unikalny.
BDO w gastronomii: opłata rejestrowa i roczna
Z wpisem do BDO wiążą się dwie opłaty: rejestrowa i roczna.
Jeśli dopiero rejestrujesz swoją firmę w rejestrze, musisz uiścić opłatę rejestrową w wysokości 300 zł, chyba że jesteś mikroprzedsiębiorcą – wówczas opłata wynosi jedynie 100 zł. Jeśli Twoja firma została już zarejestrowana w BDO (np. w ubiegłym roku), musisz uiścić opłatę roczną – i ta również wynosi 100 lub 300 zł.
Mikroprzedsiębiorstwem określa się firmę, która w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniała średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz nie przekroczyła rocznego obrotu netto w wysokości 2 milionów euro (oczywiście równowartości liczonej w złotych).
Opłatę roczną należy uiścić do końca lutego każdego roku sprawozdawczego. Z opłat nie można się zwolnić ani ubiegać o pomoc de minimis.
Ewidencja opakowań i ewidencja odpadów
Obowiązkiem każdej firmy zarejestrowanej w BDO jest prowadzenie ewidencji opakowań i ewidencji odpadów z danego roku kalendarzowego. Wynika to z artykułu 22 Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
Zacznijmy od ewidencji opakowań. Wygląd dokumentu nie jest narzucony ustawowo – może to być dokument papierowy, plik w Excelu lub w specjalistycznym programie. W ewidencji wpisuje się jedynie rodzaj, ilość i wagę opakowań. Najłatwiej jest sporządzić prostą tabelę sumującą wagę opakowań z podziałem na miesiące lub kwartały.
Zgodnie z ustawą rozliczamy się tylko z wydanych opakowań, nie zakupionych. Mowa o wszelkich menuboxach, słoikach, kartonach, pudełkach, tackach czy torebkach papierowych. Ten obowiązek nie dotyczy jednorazowych sztućców.
Każda firma musi sporządzać ewidencję samodzielnie. Tego zadania nie można zlecić zewnętrznemu przedsiębiorstwu. Zebrane dane należy przechowywać przez kolejnych pięć lat.
Ewidencja odpadów wygląda nieco inaczej – z pomocą przychodzi tutaj system BDO. Po zalogowaniu się do systemu należy uzupełnić karty ewidencji odpadów (KEO) i karty przekazania odpadów (KPO). Co ciekawe, ustawa wyszczególnia wyjątki od konieczności prowadzenia ewidencji odpadów wytwarzanych w ramach prowadzonej działalności. Przykładem jest przerzucenie odpowiedzialności na innego przedsiębiorcę w sytuacji, gdy kilka firm korzysta z jednego lokalu.
BDO w gastronomii: sprawozdania za opakowania i odpady
Podobnie jak w przypadku ewidencji opakowań i odpadów, to dwa różne dokumenty. Łączy je tylko obowiązkowy termin złożenia: do 15 marca każdego roku. Składa się je za poprzedni rok kalendarzowy.
Sprawozdanie za opakowania obejmuje wszystkie dane zawarte w ewidencji opakowań, a także informacje o spełnieniu pozostałych obowiązków wynikających z BDO.
Sprawozdanie za odpady obejmuje zaś informacje o ich masie i rodzaju po przypisaniu odpowiedniego kodu. Jeśli nie masz pewności, jak wypełnić takie sprawozdanie, skorzystaj z bazy pytań i odpowiedzi przygotowanych przez ministerstwo.
BDO w gastronomii: osiąganie poziomu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
Wprowadzając produkty w opakowaniach, Twoja firma jest zobowiązana do osiągnięcia konkretnego poziomu odzysku. W tym liczy się też recykling odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju, jak te, które wcześniej służyły za opakowania wprowadzonych przez przedsiębiorcę produktów. Czyli: papier za papier, tworzywa sztuczne za tworzywa sztuczne, szkło za szkło. Informacje dot. poziomów zostały umieszczone w załączniku nr 1 do Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
Co, jeśli nie uda Ci się zrealizować założonych przez ustawodawcę poziomów odzysku i recyklingu? Masz dwie możliwości.
Opłata produktowa
Po pierwsze, możesz uiścić opłatę produktową – sposób jej obliczania znajdziesz w załączniku nr 2 do ustawy. Ogólnie mówiąc, wysokość opłaty produktowej jest uzależniona od wykazanej w ewidencji masy opakowań oraz ich rodzaju. Opłatę wysyła się raz w roku do 15 marca na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego.
Jeśli jednak w ciągu roku waga wprowadzonych przez Ciebie opakowań do obrotu nie przekroczy 1000 kg, możesz starać się o pomoc de minimis. Wystarczy wysłać odpowiedni wniosek do właściwego urzędu marszałkowskiego.
Redukcja kosztów opłaty produktowej
Po drugie, możesz starać się redukować wysokość opłaty produktowej. I tutaj pomocna będzie odpowiednia organizacja odzysku opakowań. Jak bardzo będzie pomocna, pokazał lockdown – ilość i masa opakowań wprowadzanych na rynek w branży gastronomicznej znacznie wzrosła. Zdarzało się więc, że nawet niewielka restauracja przekraczała limity mas opakowań podlegające pod wnioskowanie o pomoc de minimis, generując w ten sposób zbędne koszty w postaci opłat produktowych. A przecież można je zredukować. Jak mówi Mariusz Szabłowski, kierownik ds. rozwoju struktury sprzedaży Eko Cykl Organizacja Odzysku Opakowań S.A.:
– Przedsiębiorca, który zleca ten obowiązek sprawdzonej organizacji odzysku opakowań, może być pewny, że wymagane ustawowo limity zostaną spełnione i tym samym uniknie konieczności wniesienia opłaty produktowej. Może się więc skupić na swojej działalności, a obowiązki środowiskowe (w tym ustawowy obowiązek prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych) powierzyć profesjonalistom.
Współpraca z organizacją odzysku opakowań może się też opłacać ze względu na bezpieczeństwo. Taka organizacja nie tylko daje gwarancję wykonania obowiązku odzysku i recyklingu, ale także informuje przedsiębiorcę o ciągłych zmian przepisów w zakresie ochrony środowiska. Jak dodaje Mariusz Szabłowski:
– Z argumentem tym związany jest jeszcze jeden: czas. Przedsiębiorca nawiązując współpracę z organizacją odzysku opakowań, nie musi poświęcać swojego czasu na zapoznawanie się z nowymi przepisami, ich interpretacją, niekiedy zrozumieniem, skonsultowaniem z prawnikami czy urzędnikami.
Informowanie klientów o tym, co zrobić z wykorzystanymi opakowaniami, prowadzenie kampanii edukacyjnych
Oba tematy można ciekawie połączyć z marketingiem lokalu.
Każdy klient, któremu wydajesz opakowanie na wynos, powinien dostać komplet informacji dot. odzysku opakowań, sposobów postępowania z nimi, recyklingu czy tego, jak rozczytać konkretne oznaczenia stosowane na opakowaniach. Realizacja tego obowiązku nie jest specjalnie trudna – wystarczy wywiesić w dostępnym miejscu np. grafikę czy broszurę z wszystkimi informacjami.
Realizowanie kampanii edukacyjnych wiąże się z podobnymi działaniami. Wystarczy, że stworzysz plakaty edukacyjne, ulotki lub broszury, możesz też organizować spotkania dot. świadomości ekologicznej. Jeśli jednak nie masz czasu na realizowanie kampanii edukacyjnych, prawo przewiduje dwa rozwiązania:
- odprowadzenie opłaty w wysokości 2% wartości netto opakowań wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym,
- zlecenie obowiązku wyspecjalizowanej firmie lub organizacji odzysku opakowań.
Ewidencja toreb foliowych, sprawozdanie i opłaty recyklingowe
Jeśli wydając dania na wynos, pakujesz je w jednorazowe torby foliowe z tworzyw sztucznych (o grubości powyżej 15 mikrometrów), musisz:
- prowadzić odpowiednią ewidencję,
- sporządzić raz w roku sprawozdanie z ich sprzedaży,
- uiszczać opłaty recyklingowe.
Ewidencję toreb foliowych przygotowuje się podobnie jak w przypadku ewidencji opakowań – np. w formie tabeli. Sprawozdanie składa się do 15 marca każdego roku po zalogowaniu do systemu BDO. Opłaty recyklingowe rozlicza się kwartalnie – do 15 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym zostały pobrane (czyli do 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października i 15 stycznia).
Czy szykują się zmiany BDO w gastronomii?
O BDO szczególnie głośno zrobiło się w marcu 2021 roku – jednak to nie była wcale nowość.
Nowości w BDO, które wprowadza niemal rok do roku ministerstwo, dotyczą zwykle nowych funkcjonalności systemu czy składania wniosków online. Dlatego warto śledzić zmiany dot. BDO i gospodarki odpadowej.
